پایان نامه ارائه مدل تصمیم گیری چندمعیاره فازی برای رتبه بندی تامین کنندگان زنجیره تامین

مقدمه

در این فصل، به بیان کلیات تحقیق شامل بیان مساله، اهمیت و ضرورت تحقیق، تعاریف و ساختار فصل­های پژوهش، پرداخته شده است. به عبارت دیگر، در این فصل، اطلاعات کلی در مورد این پژوهش، ارائه گردیده است.

بیان مساله
یکی از مسایل مهم در طراحی یک زنجیره ­تامین[۱]، مساله انتخاب تامین­کننده است. پیچیدگی این مساله در حقیت به این دلیل است که هر کدام از تامین­کنندگان قسمتی از معیارهای خریدار را برآورده می­ کنند و  انتخاب از میان آنها، در واقع یک مساله تصمیم ­گیری چندمعیاره ([۲]MCDM)  است که نیاز به یک رویکرد ساختاریافته و سیستمی دارد و بدون آن چنین تصمیم ­گیری مهمی، احتمالا با شکست روبرو می­شود. با کمک کامپیوترها، تکنیک‌های تصمیم‌گیری در تمام حوزه‌های فرآیند تصمیم ­گیری، بسیار قابل قبول گردیده‌اند. بنابراین کاربرد روش‌های تصمیم ­گیری چندمعیاره برای استفاده­کنندگان، با توجه به پیچیدگی‌های ریاضی، در اجرا بسیار آسان گردیده است. تصمیم ­گیری، رویه‌ای برای پیدا کردن بهترین گزینه از میان مجموعه‌ای از گزینه‌های موجود است. در حقیقت انتخاب مجموعه مناسبی از تامین­کنندگان برای کار با آنها، در جهت موفقیت یک شرکت، امری بسیار مهم و حیاتی است و در طی سالهای طولانی بر انتخاب تامین­کننده تاکید شده است (Zhang et al, ۲۰۰۱).

بلمن و زاده (Bellman & Zadeh, 1970)، تئوری رفتار تصمیم را در یک محیط فازی توسعه داده­اند. مدلهای زیادی توسعه و در رشته­های مختلفی مانند مهندسی کنترل، هوش مصنوعی، علم مدیریت و تصمیم ­گیری چندمعیاره به کار گرفته شده است. مفهوم  ترکیب مجموعه تئوری فازی[۳] و تصمیم ­گیری چند معیاره، تصمیم گیری چندمعیاره فازی ([۴]FMCDM) را بوجود آورده است. تکنیکها و روش­های مختلفی برای تصمیم ­گیری چند معیاره فازی وجود دارند که دارای مزایا و معایب متفاوتی نسبت به یکدیگر می­باشند. در این پژوهش ابتدا با بهره گرفتن از دو روش متداول و پرکاربرد تصمیم ­گیری چندمعیاره، یعنی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ([۵]AHP) و تاپسیس ([۶]TOPSIS) و با بهره­ گیری از ریاضیات مبتنی بر مجموعه­های فازی، روشی ارائه گردیده است تا  به کمک آن تامین­کنندگان یک زنجیره ­تامین  اولویت­بندی شوند، سپس بار دیگر این مساله و این بار با ترکیب دو روش منطق دیجیتالی تعدیل شده ([۷]MDL) و تاپسیس مورد ارزیابی قرار گرفته است و درنهایت به منظور دستیابی به نتایج مطلوب، نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مقایسه شده ­اند. روش MDL روشی برای مقایسات زوجی می­باشد که بیشتر در علوم مربوط به الکترونیک و کامپیوتر مورد استفاده قرار می­گیرد.

بمنظور درک بهتر این دو روش، یک مطالعه موردی نیز ارائه گردیده است که طی آن تامین­کنندگان یک شرکت تبلیغاتی با بهره گرفتن از دو روش  رتبه­بندی 

گردیده و سپس نتایچ حاصل با یکدیگر مقایسه شده ­اند.

۲-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق

یک زنجیره تامین، سلسله­ای از سازمان­ها است که در تولید و تحویل یک محصول یا خدمت درگیرند. این سلسله، از تامین­کنندگان مواد خام آغاز شده و تا مشتری نهایی ادامه می­یابد. مدیریت زنجیره تامین[۸]، یکی از رویکردهای موثر و کارآمد است که موجبات کاهش هزینه تولید و زمان انتظار را فراهم می­آورد. این نگرش ارائه خدمات مطلوب­تر به مشتریان را تسهیل می­ کند و فرصت و مجال نظارت اثر بخش در سیستم های حمل و نقل، موجودی و شبکه ­های توزیع[۹] را تضمین می­ کند. به این ترتیب سازمان می ­تواند از انتظارات و خواسته­ های مشتریان فراتر رود. امروزه سازمانها با مشتریانی رو به­ رو هستند که خواهان تنوع بالا در محصولات، هزینه­ های پایین، کیفیت بالا و پاسخگویی سریع می­باشند.

سازمانها به خوبی می­دانند که نیاز به زنجیره تامین کارا دارند تا بتوانند در بازار جهانی و اقتصاد شبکه­ای و به هم پیوسته امروز، توان رقابت داشته باشند (Baziotopoulos, ۲۰۰۴). بسیاری از شرکت‌های با تجربه بر این باورند که انتخاب تأمین‌کننده، مهمترین فعالیت‌ یک سازمان به شمار می‌آید‌. همچنین از آنجا که عملکرد تأمین‌کنندگان، اثر اساسی بر موفقیت یا شکست یک زنجیره دارد، هم اکنون انتخاب تأمین‌کننده، یک وظیفه استراتژیک شناخته می‌شود. در نتیجه، تصمیم‌گیریهای نادرست در زمینه انتخاب تأمین‌کنندگان‌، پیامدهای منفی و زیانهای بسیاری را برای شرکت به همراه خواهد داشت‌. بنابراین یافتن روش های مناسب برای انتخاب مناسب تامین­کنندگان که از مهمترین اجزا زنجیره تامین می­باشند، دارای اهمیت فراوانی است. از طرفی، از آنجا که مواد خام و قطعات، مهمترین بخش از هزینه‌های یک شرکت را به خود اختصاص می‌دهند، مدیریت خرید صحیح، اهمیت قابل توجهی در کارایی‌، اثربخشی و سودآوری یک موسسه‌ دارد. از سوی دیگر، امروزه با توجه به مفاهیم جدید مدیریت زنجیره عرضه و موارد مشابه که موجب ایجاد مشارکت با تأمین‌کنندگان و روابط نزدیک شرکت با تأمین‌کنندگان می‌شود‌، دیگر تأمین‌کنندگان و مشتریان، به عنوان رقبای سازمان شناخته نمی‌شوند، بلکه اعضایی از یک مجموعه اصلی با نام زنجیره تأمین هستند که هدف هر یک، حداکثر کردن سود و افزایش بهره‌وری کل زنجیره است.

[۱] supply chain

[۲] Multiple Criteria Decision Making

[۳] fuzzy set theory

[۴] Fuzzy Multiple Criteria Decision Making

[۵] Analytical Hierarchy Process

سایت های دیگر :